Zdania warunkowe (czyli tzw. conditionale) to wszystkie zdania typu "Gdyby...". Każde takie zdanie to zestawienia dwóch zależnych od siebie wydarzeń; składają się one ze zdania nadrzędnego oraz zdania podrzędnego (warunkowego), które najczęściej wprowadzane jest spójnikami if (jeżeli) albo when (kiedy)

Zdania warunkowe - Typ 0

Typ 0. stosujemy, kiedy mówimy o wydarzeniach, które stale się powtarzają i mają zawsze te same konsekwencje. W obu częściach zdania wykorzystywany jest czas Present Simple.

If it rains, it rains forever.

Jak pada, to pada już na dobre.

If you tease wild dogs, they bite.

Jak się drażni dzikie psy, to one gryzą.

Zdania warunkowe - Typ 1

Tryb 1. stosuje się do opisania wydarzenia, które – jeśli będzie miało miejsce – będzie wiązało się z jednorazowymi konsekwencjami.

Zdanie po spójniku if jest wyrażone w czasie Present Simple; drugie wydarzenie – w czasie Future Simple, np.

If Angela comes tomorrow, I will be able to help her.

Jeśli Angela przyjdzie jutro, to jej pomogę.

Will you pay for the dinner if I promise to keep quiet?

Zapłacisz za kolację, jeśli obiecam być cicho?

Zdania warunkowe - Typ 2

Tryb 2. dotyczy przypuszczeń. Stosowany jest wyłącznie w przypadku, kiedy opisywana sytuacja jest hipotetyczna, która ma małe szanse na spełnienie („Gdybym był na Twoim miejscu…”, „Gdybym był starszy…”).

Typowym i jednocześnie najbardziej popularnym dla drugiego trybu warunkowego są zwroty typu: „gdybym był na Twoim miejscu” lub „gdybym miał to zrobić”. Czynność znajdująca się w zdaniu po spójniku if, wyrażona jest w czasie Past Simple, a drugą czynność opisujemy za pomocą konstrukcji składającej się z czasownika „would” i czasownika w bezokoliczniku, np.

If I were in your shoes, I would go and apologise.

Gdybym był na Twoim miejscu, poszedłbym i przeprosił.

Would we be so rich, if you weren't so clever?

Czy bylibyśmy bogaci (teraz), gdybyś nie był tak mądry? (teraz, ogólnie)

Zdania warunkowe - Typ 3

Tryb 3. stosujemy, gdy mówimy o rzeczach, których nigdy nie udało się zrealizować, co spowodowało, że nie miały miejsca także inne powiązane z nimi wydarzenia. Czynność pierwsza, rozpoczynająca się od spójnika if jest zawsze w czasie Past Perfect (had + trzecia forma czasownika), a drugą wyraża się stosując konstrukcję złożona z „would” + „have” + trzecia forma czasownika.  

If I had finished my studies, I would have got that job.

Gdybym skończył studia (kiedyś, w przeszłości)), dostałbym tę pracę (w przeszłości; ale nie dostałem i teraz mogę tylko żałować, że nie skończyłem studiów).

I would have stayed home if you had told me earlier to wait for you.

Zostałbym w domu (w przeszłości), gdybyś mi wcześniej powiedział, żebym na Ciebie zaczekał (w przeszłości; ale nie powiedziałeś, więc nie czekałem na Ciebie)

Zdania warunkowe mieszane

Oczywiście poszczególne części zdań różnych trybów mogą mieszać się ze sobą, np.

If I had worked harder, I would be rich now.

Gdybym ciężej pracował (w przeszłości; czyli zdanie, które widzieliśmy w 3. trybie warunkowym), byłbym teraz bogaty (w danej chwili, czyli zdanie, które widzieliśmy w 1. i 2. trybie warunkowym).

Zdania bez "if"; inwersja

W języki formalnym spotkać można zdania, w których nie zobaczymy spójnika "if", a wciąż będą one zdaniami warunkowymi. Tego typu zdania powstają poprzez inwersję, tj. czasownik zdania podrzędnego przechodzi na pierwszą pozycję w zdaniu (przez co jego szyk wygląda nieco inaczej niż w zwykłych zdaniach w języku angielskim). Dotyczy to jednak sytuacji kiedy czasownikiem w zdaniu podrzędnym jest "had" albo "were", np.

Were I in your shoes, I would go and apologise.
= If I were in your shoes, I would go and apologise.

 Had I worked harder, I would be rich now.
= If I had worked harder, I would be rich now.

W trybie warunkowym również możliwe jest "pozbycie" się spójnika "if". W takiej sytuacji zdanie nadrzędne tworzymy z użyciem czasownika modalnego "should". Należy zwrócić przy tym uwagę, że czasownik po czasowniku regularnym zawsze ma tę samą podstawową formę, czyli bez końcówki -s w 3. os. l .p., np.

Should Angela come tomorrow, I will be able to help her.
= If Angela comes tomorrow, I will be able to help her.